Sankt Petersburg (Petersburg; kiedyś również: Piotrogród, Leningrad potocznie: Pitier, zwany również Wenecją Północy) to jedno z najpiękniejszych miast Rosji, położone nad rzeką Newą na ponad 40 wysepkach. Miasto zlokalizowane jest w delcie rzeki tak, że ma dostęp do Zatoki Fińskiej.

Liczba mieszkańców miasta to 4,9 mln (2005), a zespołu miejskiego prawie 8 mln osób. Powierzchnia samego Sankt Petersburga to ponad 670 km2, a powierzchnia zespołu miejskiego to 1439 km2.

Na przełomie wieków nazwa miasta często ulegała zmianie. Nazwane z holenderska Sankt Pieter Burkh (Miasto Świętego Piotra), w 1914 r. po wybuchu pierwszej wojny światowej nazwę zamieniono na Piotrogród. W 1924 Piotrogród stał się Leningradem (na cześć Włodzimierza Lenina, zmarłego przywódcy Rosji Radzieckiej), a w 1991 r. po upadku ZSRR miastu przywrócono dawną nazwę. Obecnie miasto nieoficjalnie często nazywane jest Pitier.

Petersburg jest drugim po Moskwie największym ośrodkiem gospodarczym, kulturalnym i naukowym. Jest również najistotniejszym turystycznym ośrodkiem Federacji, gdyż ze względu na mnogość zabytków odwiedzany jest przez turystów znacznie częściej niż stolica Rosji.

Sankt Petersburg został ogłoszony przez UNESCO ósmym najbardziej atrakcyjnym turystycznie miastem świata. Aż 80% wszystkich zabytków miasta to oryginalne obiekty.

Tylko w roku 2004 tą "północną stolicę Rosji" odwiedziło 3,4 mln turystów z całego świata, a liczba ta stabilnie wzrasta.

Miasto położone jest na ponad 40 wysepkach, spiętych ze sobą 396 mostami, z których 14 największych jest co noc zwodzonych, by umożliwić statkom przepłynięcie, m.in. się do jeziora Ładoga.

W Sankt Petersburgu znajduje się międzynarodowy port lotniczy, 41 szkół wyższych, ponad 170 instytucji naukowo-badawczych, ponad dwa tysiące bibliotek (w tym Biblioteka imienia Michaiła Jewgrafowicza Sałtykowa-Szczedrina), obserwatorium astronomiczne Pułkowo, Teatr Maryjski, który funkcjonował jako Teatr Opery i Baletu im. Sergieja Kirowa. Jest tu również założona w 1862 roku filharmonia, ciesząca się światową sławą. Miasto jest również jednym z najistotniejszych miast muzealnych na świecie, gdyż właśnie tu swoje zasoby udostępnia m.in. jedno z trzech największych muzeów świata - Ermitaż, Muzeum Rosyjskie oraz kilkaset mniejszych muzeów. W pobliżu Petersburga są również liczne miejscowości turystyczno-wypoczynkowe, w których znajdują się olbrzymie kompleksy parkowo-pałacowe byłych carów Rosji, takie jak Carskie Sioło Puszkin, Petrodworec, zwany Peterhofem, Pawłowsk, Zielonogorsk czy Gatczyna.

Historia miasta

Władcy Rosji z dynastii Romanowów dążyli do uzyskania dostępu do Morza Bałtyckiego. Przez dziesiątki lat kolejni carowie starali się osiągnąć wyznaczony cel. Nad Bałtykiem Rosjanie znaleźli się dopiero za rządów cara Piotra I. Wtedy właśnie, w roku 1703 roku zaczęły się prace nad budową od podstaw miasta, które miało świadczyć o potędze państwa rosyjskiego.

W budowie miasta brali udział najwybitniejsi architekci ówczesnej Europy. Jako pierwszą budowlę wzniesiono na wyspie Zajęczej Twierdzę Pietropawłowską. Data, w której rozpoczęto ją wznosić na mocy rozkazu cara - 16 maja 1703 roku uznawana jest za datę założenia miasta.

Atrakcje turystyczne Sankt Petersburga

Ermitaż (Państwowe Muzeum Ermitażu)

Ermitaż to zespół muzeów, w którym można podziwiać olbrzymią, ponad 3 milionową kolekcję dzieł, będących żywą historią sztuki zachodnioeuropejskiej. Wystawiona dla zwiedzających jest zaledwie dwudziesta część zbiorów, mieszczących sie w 5 połączonych ze sobą budynkach (Pałac Zimowy, Mały Ermitaż, Stary i Nowy Ermitaż (czasem nazywane łącznie Dużym Ermitażem) i Teatr Ermitażu), spośród których sam Pałac Zimowy liczy 1057 sal i 117 klatek schodowych.

Pałac Zimowy

Ta barokowo-rokokowa budowla powstała na zamówienie w 1754 r. carycy Elżbieta u Rastrellego. Jej wystrój był zmieniany na klasycystyczny przez Katarzynę II Wielką i jej następców, aż do 1837 r. Do 1917 roku pałac pozostawał rezydencją cesarską, choć ostatni dwaj carowie nie spędzali w nim wiele czasu.

Mały Ermitaż

Klasycystyczny Mały Ermitaż powstał dla Katarzyny II Wielkiej. To ona umieściła w budynku kolekcję sztuki Piotra I Wielkiego, którą z czasem znacznie wzbogaciła.

Duży Ermitaż

W skład dużego Ermitażu wchodzi Stary Ermitaż, zbudowany za czasów Katarzyny II, oraz Nowy Ermitaż, wzniesiony na polecenie Mikołaja I, by zaspokoić potrzeby wciąż rozrastającej się kolekcji.

Teatr Ermitażu

Teatr Ermitażu ma również styl klasycystyczny. Zaprojektował go architekt Quarenghi, który uznał go na jedno ze swych najznakomitszych dzieł.

Zbiory Ermitażu

Eksponaty prezentowane w Ermitażu można podziwiać dzięki skłonności do kolekcjonerstwa Katarzyny II. Caryca przez lata kolekcjonowała dzieła sztuki, zawierając niewiarygodne transakcje: m.in. udało jej się zamienić własny portret na piętnaście obrazów van Dycka z kolekcji brytyjskiego premiera Sir Roberta Walpolea. Kolekcję Katarzyny II istotnie uzupełnił również Mikołaj I, i to on pierwszy udostępnił eksponaty Ermitażu zainteresowanym (w 1852 r.) .

Dodatkowo, zbiory Ermitażu rozrosły się ponad trzykrotnie w okresie porewolucyjnym za sprawą konfiskat kolekcji prywatnych. Do kolekcji Ermitażu trafiły m.in. największe kolekcje prywatne: hrabiego Aleksandra Strogonowa, księcia Grigorija Potiomkina, księcia Mikołaja Jusupowa i braci Morozowów. Znajduje się w niej min. 26 obrazów Rembrandta, 25 - van Dycka, 40 - Rubensa, 12 - Poussina, 12 - Lorraina, 12 - Wtteau, 9 - Tiepolo, 11 - Tycjana 15 - Gauguina, 31 - Picassa, 37 - Matissa, 8 - Moneta, 12 rzeźb Canovy i 174 płótna impresjonistów. Niewielka część dzieł kolekcji Ermitażu, które w 1930 Józef Stalin sprzedał amerykańskiemu milionerowi Andrew Mellonowi (31 obrazów) można oglądać w Galerii Narodowej w Waszyngtonie.

Ze względu na wielkość ekspozycji, warto Ermitaż zwiedziać nie jeden, ale dwa dni. Bilety dla cudzoziemców kosztują odpowiednio 16$ (bilet jednorazowy), 24$ (bilet dwudniowy).

Prospekt Newski

Newski Prospekt (Niewskij prospiekt) to najsłynnniejsza ulica Federacji Rosyjskiej i główna aleja Sankt Petersburga, będąca ruchliwym handlowym rozrywkowym centrum miasta. Prospekt, biegnie 4 km od Admiralicji do soboru Aleksandra Newskiego, od którego powstała jego nazwa.

Prospekt ten miał być przemianowany na część rewolucji przez władze radzieckie na aleję 25 Października, ale nowa nazwa nie przyjęła się.

Ulica ta powstała już w pierwszych latach istnienia Petersburga. Była początkiem drogi do Nowogrodu. Szybko przy niej zbudowano wiele okazałych budynków, mostów i placy. Obecnie Newski Prospekt z brukowanym chodnikami i biegnącym przez środek torem dla konnych tramwajów, jest jednym z najwspanialszych bulwarów Europy.

Przy prospekcie tym położony jest m.in.
dom w którym w 1893 r. umarł Czajkowski (ul. Małaja Morskaja 13),
mur szkoły z wykonanym biało-niebieskim napisem pochodzącym z czasów II wojny światowej, głoszący "Obywatele! Podczas ostrzału artyleryjskiego ta strona ulicy jest najniebezpieczniejsza!" (ul. Newski Prospekt 4),
zielony barokowy pałac Stroganowa z XVIII w. zaprojektowany przez Rastrellego, w którym mieści sie galeria figur woskowych wyobrażających postacie historyczne oraz wystawa rosyjskiej sztuki zdobniczej i użytkowej ze zbiorów Muzeum Rosyjskiego(ul. Newski Prospekt 17),
sobór Kazański (po południowej stronie Newskiego Prospektu),
przepiękny most Bankowski (na Kanale Gribojedowa),
luksusowy Grand Hotel Europe w stylu moderne (rosyjska odmiana secesji), zbudowany w latach 1873-1875, przebudowany w XX w.,
wieża zegarowa i Gostinyj dwor (jeden z pierwszych na świecie pasaży handlowych, zbudowany w 1757-1785 według projektu Rastrellego), w którym obecnie jest modny dom towarowy.
odrestaurowany kościół ormiański, zbudowany w latach 1771-1880, będący jednym z dwóch tej konfesji w Petersburgu (obok ul. Michajłowskiej)
Jelisiejewskij - najbardziej okazały sklep spożywczy na świecie, zbudowany w latach 1901-1903 w stylu moderne, zdobiony od zewnątrz posągami i rozmaitymi rzeźbami, a od wewnątrz lustrzanymi sufitami i witrażami (Niewskij pr. 56),
Plac Ostrowskiego i pomnik Katarzyny II Wielkiej, u której stóp stoją jej słynni mężowie stanu i faworyci: Orłow, Potiomkin i Suworow,
Wielki plac, zwany Ogrodami Katarzyny, zaprojektowany w latach 20. i 30. XIX w. przez Carlo Rossi,
Rosyjska Biblioteka Narodowa z największym w Petersburgu księgozbiorem, w której znajduje się ok. 31 mln tomów, w tym prawie jedna szósta w językach obcych,
Teatr Puszkina, dawniej Teatr Aleksandryjski, jeden z najważniejszych teatrów rosyjskich.
pałac Aniczkowa, zbudowany w latach 1741-1750 (drugi wśród najstarszych w mieście), pomiędzy placem Ostrowskiego a rzeką Fontanką, zwrócony frontem do rzeki, z którą niegdyś łączył go kanał, gościł wielu faworytów carycy Katarzyny II, m.in. Grigorija Potiomkina. Budowlę projektowali liczni architekci, nie wyłączając Rastrellego i Rossiego. Po 1935 r. był największą w mieście kwaterą harcerską.

Peterhof

Dwór cara Piotra, nazywany również Petrodworec (pałac Piotrowy), "rosyjski wersal", czy też "Księstwo Fontann" to dawna rezydencja cara Piotra. Ten 21-hektarowy zespół pałacowo-parkowy położony jest 29 km na zachód od centrum Sankt Petersburga nad brzegiem Morza Bałtyckiego, dzięki czemu dziś można dotrzeć do niego drogą morską, np. hydroplanem.

Kompleks pałacowo-parkowy, zaprojektowany w dużej mierze przez samego cara Piotra jest skarbem rosyjskiej i światowej architektury i sztuki. W przeszłości pełnił funkcję letniej rezydencji rodziny carskiej. Składa się on z pałacu, oraz 2 przedzielonych długim tarasem parków: Dolnego i Górnego. Peterhof nazywany jest również światową stolicą fontann, gdyż na jego terenie (na ok. 600 ha) znajdują się 144 fontanny o 2000 strumieniach wodnych, oraz 4 zabytkowe kaskady. Zespół fontann potrafi wyrzucić łącznie 34 tys. litrów wody na sekundę. Ciekawostką jest fakt, iż fontanny pałacu funkcjonują bez specjalnych urządzeń czy też pomp. Dzieje się tak dlatego, iż w parku Peterhof wykorzystano nierówności w terenie oraz naturalne źródła wodne, położone wyżej nad poziomem morza niż sam park.

Na terenie Peterhof znajduje się m.in.:

Kryształowa Kolumnada, czyli 14 basenów, tworzących kanał z towarzyszącymi im fontannami. Jej zwieńczeniem jest Wielka Kaskada - najchętniej fotografowana część Peterhofu, składająca ise z 39 połyskujących złotem posągów w gwałtownych pozach i 64 strumieni wody, płynącej kaskadami po marmurowych schodach. Nad całością króluje odlany w brązie Człowiek Słońce - Samson walczący z dziką bestią.
Wielka Grota - stworzona w 1859 r. galeria mechanizmów wodnych, złożona ze strug i kaskad. Wymyślona przez cara Piotra, a zrealizowana przez mistrza wodociągów Wasyla Tuwolkowa.
Fontanna Słońce - powstała w XVIII wieku fontanna, w której w centrum stawu promienie wody wirują wokół własnej osi (dzięki specjalnej turbinie i dyskom o 187 otworach przepuszczających wodę)
Pałacyk Monplaisir - perełka wschodniego parku dolnego. Znajduje się w nim znany Pokój Emaliowany, na ścianach którego wiszą chińskie scenki rodzajowe wymalowane zostały złotem na czarnym tle.

Peterhof jest czynny codziennie z wyjątkiem poniedziałków. Wstęp jest płatny.

Carskie Sioło

Carskie Sioło, zwane od 1918 Dietskoje Sieło, a od 1937 Puszkin. Jedna z najznakomitszych rezydencji w stylu typowego rosyjskiego baroku. Potężny kompleks pałacowo-parkowy założony przez Katarzynę I, żonę Piotra Wielkiego, położony 25 km na południe od Petersburga. Służył jako letnia rezydencja.

Rezydencję tą wieloktrotnie przebudowywano. Pierwszy skromny pałacyk wzniesiono tam w latach 1717-1723. Potem rozbudowała go i upiększyła po śmierci Katarzyny caryca Elżbieta, która zleciła przed pałacem założyć ogród w stylu francuskim z równo przystrzyżonymi krzewami, geometrycznie rozchodzącymi się alejkami i zatrudniła do przebudowy pałacu Warfołomieja Rastrellego. Niezliczone ilości zdobień, długie rzędy kolumn, dekoracyjność i przepych fasad pałacu zaprojektowanego przez Rastrellego są bardzo monumentalne, ale jednocześnie sprawiają wrażenie niesamowitej lekkości.
Następnie, gdy władzę objęła Katarzyna II, pałac znowu przebudowano. Zatrudniono szkockiego architekta, Charlesa Camerona, aby w kompleksie dobudował nowe, klasycystyczne gmachy, rzeźby oraz inne szczegóły. Caryca Katarzyna poza przebudową samego pałacu zleciła też założenie, obok istniejącego już parku francuskiego, ogródu w stylu angielskim ze stawem, wyspą i kanałem.

Zwiedzając Carskie Sioło, warto zwrócić uwagę na pałacowe komnaty i ogrody. Zwłaszcza interesujące są:
Sala Balowa, o powierzchni 900 m2, wybudowana przez Rastrelliego w latach 1752-1756. Jej ściany pokryte są niemal w całości lustrami i kinkietami (696 sztuk), co daje niesamowity efekt nieograniczonej przestrzeni. Plafon pokryty jest freskiem, a po niebie nad kolumnadą spacerują alegoryczne postacie i bóstwa.
Bursztynowa Komnata - symbol wielkości rodziny Romanowów. Komnata, której ściany są w całości pokryte bursztynem, skonstruowana na życzenie wielbiciela sztuki Fryderyka I Hohenzollern w 1701 roku. Stworzona przez architekta Andreasa Schültera z Gdańska. Sala ta początkowo miała zdobić Pałac Charlottenburg, jednak ukończono ją tuż przed śmiercią Fryderyka I, którego następca Fryderyk Wilhelm I kazał wysłać komnatę w prezencie Carowi Piotrowi I, jako dar dyplomatyczny. Dopiero dzięki Carycy Elżbiecie komnata została wykorzystana i umieszczona w Pałacu Zimowym, a następnie w Carskim Siole, gdzie została do II Wojny Światowej. Podczas wojny Niemcy wykradli komnatę. Nie odnalazła się ona aż do dzisiaj. Obecnie w pałacu znajduje się rekonstrukcja stworzona na trzechsetną rocznicę założenia Petersburga.
Ogród Francuski - położony na tarasach. Oś kompozycyjną ogrodu znajduje się pomiędzy Pałacem a Ermitażem. Pomiędzy nimi jest aleja przystrzyżonych cisów, grabów i bukszpanów. Ermitaż, zaprojektowany przez Rastrelliego na planie krzyża greckiego jest miniaturą pałacu i zakończeniem ogrodu francuskiego.
Ogród Angielski - 70 hektarowy park krajobrazowy, założony przez Katarzynę II. Zdobiony m.in. mnóstwem obelisków i łuków triumfalnych. Można na jego terenie podziwiać m.in. zaprojektowane przez Camerona "rzymskie ruiny", chińską wioskę i wiele innych atrakcji mających dodawać splendoru całemu kompleksowi pałacowemu.

Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego

Cerkiew ta to budowla znajdująca się przy kanale Gribojedowa, zbudowana w starym ruskim stylu, ściśle nawiązującym do cerkwi Wasyla Błogosławionego w Moskwie. Cerkiew budowano w latach 1883 - 1907 roku, według projektu Alfreda Parlanda. Jest ona jednym z symboli Sankt Petersburga. Jej wnętrze ozdobione jest wieloma niezwykle pieczołowitymi mozaikami stworzonymi przez 30 najznakomitszych artystów ówczesnej Rosji - m.in. M. Niestierowa, W. Wasniecowa, A. Riabuszkina, W. Beliajewa i N.Charłamowa. Mozaiki te pokrywają powierzchnię 7000 m2 wnętrza tego marmurowego soboru. Wewnątrz budynku znajduje się m.in. Muzeum Mozaiki.

Sobór Smolny

Smolnyj sobor to jedno z najwybitniejszych dzieł Rastrellego. Położony przy ulicy Prolietarskoj diktatury 3, sąsiaduje z Instytutem Smolnym. Ten zespół klasztorny zbudowany w latach 1748-1757 stanowi połączenie barokowych detali z lasem wieżyczek i cebulastych kopuł.

W Soborze znajduje się Galeria Sztuki i 63 metrowa dzwonnica, z której można obejrzeć panoramę miasta.

Plac Pałacowy

Pac Pałacowy (Dworcowaja płoszczad) to jeden z centralnych punktów miasta. Na placu tym wznosi się złoto-biało-zielony rokokowy Pałac Zimowy (Zimnij dworiec), w którym w latach 1762-1917 rezydowali carowie. Obecnie pałac mieści znaczną część zbiorów Ermitażu. Na placu znajduje się również kolumna Aleksandra I zbudowana w latach 1830-1834, upamiętniająca zwycięstwo odniesione w 1812 r. nad armią Napoleona oraz gmach Sztabu Generalnego armii rosyjskiej - 2 budynki spięte łukami, uwieńczonymi rydwanem zwycięstwa.

Plac Dekabrystów

Plac Dekabrystów (Płoszczad Diekabristow) położyny jest na zachód od Admiralicji. Swą nazwę zawdzięcza pierwszej próbie rewolucji w Rosji, powstaniu dekabrystów 14 grudnia 1825 r. Na placu tym stoi najsłynniejszy pomnik Piotra I Wielkiego, symbol Petersburga - Miedziany Jeździec (Miednyj wsadnik). Piotr I na koniu wspiętym na tylnych nogach triumfuje nad wężem zdrady.

Na terenie placu znajdują się również Centralne Archiwa Państwowe, mieszczące się w dawnym gmachu Senatu i Synodu, oraz wykonany w latach 1804-1807 według projektu Quarenghiego budynek Centralnej Sali Wystawowej Maneż będący niegdyś siedzibą Szkoły Jeździeckiej Gwardii Konnej.

Admiralicja

Admiralicja to jeden z pierwszych gmachów, jakie powstały w Sankt Petersburgu. Początkowo na miejscu tym była stocznia, gdzie budowano pierwsze statki floty bałtyckiej. Admiralicję w dzisiejszej postaci wzniesiono w latach 1806-1823.

Pałacu Admiralicji jest przykładem tradycyjnego, rosyjskiego imperialnego stylu architektury i uważany jest za jedno z ważniejszych dzieł architektury europejskiej epoki klasycyzmu. Długa na 407 metrów fasadę pałacu zdobią liczne posągi i płaskorzeźby sławiące rosyjską flotę. Natomiast stworzony w 1872 r. Wieża pałacu zwieńczona jest złotą, 23-metrową iglicą i na 70 m. Wysokości. Pałac Admiralicji jest więc doskonałym punktem orientacyjnym w mieście.

Twierdza Pietropawłowska

Twierdza Pietropawłowska to najstarsza budowla w Sankt Petersburgu. Położona jest na Wyspie Zajęczej i ma kształt sześciokąta. Na jej terenie mieści się 6 kamiennych bastionów, sobór świętego Piotra i Pawła oraz XX-wieczny pomnik Piotra Wielkiego.
W twierdzy znajduje się również mały, pomarańczowy budynek - Dom Łodzi Piotra Wielkiego.

Sobór św. Izaaka

Sobór św. Izaaka (Sobór Isaakijewskij) to największa świątynia w Sankt Petersburgu i drugą w Rosji, po niedawno odbudowanym moskiewskim soborze Chrystusa Zbawiciela. Sobór ten to również czwarty co do wielkości obiekt sakralny świata. Sobór ten, poświecony świętemu Izaakowi Dalmatyńskiemu był budowany w latach 1818-1858, zgodnie zprojektem francuza - Ricarda de Montferranda.

Pozostałe informacje o mieście

Komunikacja w Sankt Petersburgu

Najlepszym sposobem poruszania się po mieście jest korzystanie z metra. Liczące sobie ponad pół wieku petersburskie metro to szybki i prosty sposób komunikacji w mieście, i jednocześnie wielka atrakcja turystyczna.

Lotniska w Sankt Petersburgu

Do Petersburga można dostać się samolotem. Samoloty pasażerskie lądują na lotnisku Pułkowo 2.

Dworce kolejowe w Sankt Petersburgu

Do miasta można dojechać pociągiem, bezpośrednio z Warszawy. Dojeżdża się na Dworzec Witebski w Petersburgu.